Priorytety na wielu frontach. Wicepremier Ukrainy i szef fundacji DEJURE o korupcji wśród sędziów i walce o wejście do UE

Rosjanie infiltrowali nasze instytucje przez dekady. Musimy wygrać także na tym drugim froncie – przeciwko rosyjskim i prorosyjskim siłom, które opanowały ukraińskie sądownictwo i inne ukraińskie instytucje – mówi Mychajło Żernakow, prezes Fundacji DEJURE.

Polacy jako pierwsi pokazali, że Ukraina jest wiarygodnym partnerem. Wiarygodność i zaufanie systemu sądowniczego to kluczowy element demokratycznego sprawowania władzy i jedno z kryterium przyjęcia do Unii Europejskiej. Proces się zaczął, jesteśmy na dobrej drodze, ale przemiana wymaga czasu - podkreśla Olga Stefanishyna, wicepremier Ukrainy.

Mychajło Żernakow, prawnik, prezes Fundacji DEJURE

– Mafia sądownicza w Ukrainie jest ciągle tak silna, że może wciąż działać. Nie całe sadownictwo jest złe, ale ludzie na szczycie łańcucha. System wymaga oczyszczenia i wypełnienia świeżą (demokratyczną) krwią.

– Próbowano odbudować system sądowniczy od zera. Pomysł wybierania w najwyższych instytucjach sądowniczych najlepszych prawników na zasadzie konkursu się nie udał. Powód – sędziowie ze starego systemu decydowali o wyborze nowych sędziów, powstał system, który sam się reprodukuje.

– Zasady sędziowskiej samorządności są dobrym rozwiązaniem tam gdzie sądownictwo jest wiarygodne, ale nie tam gdzie działa grupa  przestępców – jak to ma często miejsce w Ukrainie.

– Reforma sądów to absolutny priorytet, nie ma państw, które odniosły sukces na świecie bez sprawiedliwych i niezależnych sądów.

 

Olga Stefanishyna, wicepremier Ukrainy, specjalnie dla Układu Otwartego

– Myślimy długofalowo. Poparcie 27 państw członkowskich, przyznając Ukrainie status kandydata zmobilizowało kraj do kontynuowania wewnętrznych reform.

– Poprawkami w prawodawstwie wprowadzono podstawy do transparentnego sposobu wybierania sędziów, sędziowskiej odpowiedzialności i środków dyscyplinujących. Przegłosowane zostały ramy do przebudowy systemu prawa tak, by instytucje same mogły dokonać zmian. Przede wszystkim dotyczy to kryterium wyboru sędziów takich jak uczciwość, weryfikacja majątku i kwalifikacje, odpowiedzialność zawodową

– Wśród sędziów  jest wielu skorumpowanych osób, ale rząd nie może  zajmować się pojedynczymi przypadkami. To zadanie dla organów ścigania.

– Żyjemy nie tylko w czasie wojny, ale i w czasie wielkiej  transformacji. Dotyczy to zarówno Ukrainy jak i liderów Unii, którzy muszą przemyśleć architekturę bezpieczeństwa. Ukraina nie jest  pobocznym graczem, ale nie można też zapomnieć, że duch tej dyskusji unosi się daleko poza Ukrainą.

– Nie ma odpowiednio mocnych słów, by podkreślić rolę Polski w tych staraniach – to przeogromne wsparcie. Polska była pierwszym krajem, którym pokazał Ukrainę jako wiarygodnego partnera.

Co jest największym problemem w systemie sądowniczym w Ukrainie? Jak obecnie wyglądają starania w jego zmianie i odzyskaniu wiarygodności? Czy prezydent Zełeński zdecyduje się na drastyczne posunięcia?

Jak Ukraina widzi rolę Polski w staraniach Ukrainy do wejścia do Unii Europejskiej? Czy najwięksi gracze Unii Europejskiej mogą robić wszystko, by proces trwał jak najdłużej?